Yapay Zeka Tarihçesi - 20 ve 21. Yüzyıl'da Yapay Zeka

2010 - Günümüz

Yayın tarihi :25-Eki-21
2010

Kinect

Microsoft şirketi, günümüzde oldukça yaygın kullanıma sahip oyun konsolu Xbox 360 için Kinect aletini piyasaya sürmüştür.

2011

Siri

Apple şirketi üretmiş olduğu iOS işletim sistemli akıllı telefonlara, günümüzde birçok kullanıcı tarafından oldukça beğenilen ve Siri olarak adlandırılan konuşma asistanı yazılımını entegre etmiştir.

2011

Watson 

Amerikan yarışma programı Jeopardy'in şampiyonları olan ve şimdiye kadar tüm zamanların en çok kazanan yarışmacıları olarak bilinen Ken Jennings ve Brad Rutter, soru yanıtlama özelliğine sahip  Watson olarak adlandırılan bilgisayara yenilmişlerdir.

2012

Google Now

Google tarafından mobil destekli Google Now isimli kişisel asistan geliştirilmiştir.

2014

Cortana

Microsoft, Apple'ın Siri'sinden ilham alarak benzer özelliklere sahip akıllı kişisel asistan olarak hizmet veren Cortana'yı geliştirmiştir.

2014

Amazon Alexa

 Amazon şirketi, Apple ve Microsoft'un kişisel asistanlarından ilham alarak kendi kişisel asistanları Amazon Alexa'yı yapay zeka destekli olarak geliştirmiştir.

2015

AlphaGo

Google DeepMind tarafından Çin kökenli masa oyunu 'Go' oynayabilmek için yapay zeka ile geliştirilen AlphaGo programı, profesyonel (Avrupa şampiyonu) Go oyuncusu Fan Hui'yi 5-0 yenmeyi başarmıştır.

2016

AlphaGo 

AlphaGo programı, efsanevi Go oyuncusu olarak bilinen Lee Sedol ile karşı karşıya gelmiş ve efsane olarak bilinen Sedol'u 4-1 yenmeyi başarmıştır. 

2016

Sophia 

Çin merkezli Hanson Robotics şirketi çatısı altında, Sophia olarak adlandırılan sosyal insansı robot üretilmiştir.

2016

Google Home

Google, yapay zeka teknolojisi kullanarak akıllı asistan Google Home'u piyasaya sürmüştür.

2017

Bixby

Samsung, yapay zeka temelli sesle aktif olan sanal asistan Bixby'i piyasaya sürmüştür. Ayrıca Bixby kamera vasıtasıyla tanıma ve analiz etme gibi özelliklere sahiptir.

2017

Transformer 

Derin öğrenme modeli olarak Transformer (machine learning model) sistemleri geliştirildi.

2018

BERT

Google, doğal dil işleme sürecine ön hazırlık oluşturabilmek için BERT'i (Bidirectional Encoder Representations from Transformers) geliştirmiştir. 

2018

GPT 

İlk kez 110 milyon parametlik yapay zeka temelli GPT algoritma sistemi geliştirilmiştir.

2019

GPT-2

OpenAI şirketi tarafından yapay zeka temelli açık kaynaklı GPT-2 (Generative Pre-Training Transformer 2) algoritması geliştirilmiştir.

2020

GPT-3

GPT-2'nin geliştiricisi OpenAI, oluşturdukları algoritma modelinin 3. versiyonu olan GPT-3'ü (Generative Pre-Training Transformer 3) piyasaya sürmüştür.

2021

DALL-E

OpenAI, düz metinlerden resim oluşturabilen yapay zeka temelli DALL-E programını geliştirmişlerdir.

Geçmiş zamanlarda yapılan çalışmaların soyut ve somut çıktıları baz alınarak, yapay zekâ çalışmalarında oldukça büyük atılımlar, geliştirmeler ve iyileştirmeler yapılmıştır. Günümüzde yapay zekâ dünyasında sıkça karşımıza çıkan ve yapay zekânın temel kalıpları sayılabilecek Deep Learning (Derin Öğrenme) ve Big Data (Büyük Veri)  tam anlamıyla hayatımıza entegre olmaya başlamıştır. Teknolojik imkânların gelişimine paralel olarak, oldukça büyük veriler işlenmeye, eski dönemlerde yapılan birkaç spesifik özellikler yerine geniş ve daha derin çalışmalar yapılabilinmesine ve bu çalışmalarda meydana çıkabilecek sorunlarla, daha kısa zamanda ve etkili bir şekilde mücadele edilebilinmesine olanak sağlanmıştır. Bu süreci daha yakından anlayabilmek için yapılan uygulamalara kısaca bakılacak olunursa;

2010 yılında teknoloji devi Microsoft şirketi, günümüzde oldukça yaygın kullanıma sahip oyun konsolu Xbox 360 için Kinect aletini piyasaya sürmüştür. Bu alet üzerine entegre edilen üç boyutlu kamera (3D) sistemi sayesinde kullanıcıların vücut hareketleri analiz edilir ve daha sonra analizler kızılötesi sistemi sayesinde konsola tanıtılmaktadır. Böylelikle herhangi farklı bir alete (oyun kolu vb.) ihtiyaç duyulması ortadan kaldırılmıştır.

2011 yılında tüketici elektroniği devi Apple şirketi, üretmiş olduğu iOS sistemli akıllı telefonlara, günümüzde birçok kullanıcı tarafından oldukça beğenilen ve Siri olarak adlandırılan konuşma asistanı yazılımını entegre etmiştir.

2011 yılında Amerikan yarışma programı Jeopardy'in şampiyonları olan ve şimdiye kadar tüm zamanların en çok kazanan yarışmacıları olarak bilinen Ken Jennings ve Brad Rutter, IBM şirketinin soru yanıtlama özelliğine sahip yapay zekâ ile geliştirmiş olduğu Watson olarak adlandırılan bilgisayara yenilmişlerdir.

2012 yılında yapay zekâ teknolojisinin oldukça geliştirilmesi ve iyileştirilmesine bağlı olarak büyük çaplı çalışmalar yapılmaya başlanmıştır. Bu durumun en iyi örneklerinden birisi olarak, Amerikalı bilgisayar bilimcisi Jeffrey Adgate "Jeff" Dean ve Çinli bilgisayar uzmanı Andrew Yan-Tak Ng tarafından çalışılan büyük çaplı sinir ağını eğitim süreci verilebilir. Bu süreçte yaklaşık olarak on altı bin sinir ağını, yaklaşık on milyon veri vererek eğitmişlerdir. Bu sürecin temel amacı ise, makine'nin eğiltilmesine (makine öğrenmesi) bağlı olarak herhangi bir kedinin tanımlanmasını sağlamaktır. Bu durumun birçok örneği günümüz yapay zekâ uygulamalarında sıklıkla yapılmaktadır. Örnek vermek gerekirse; milyonlarca insandan el yazıları toplanarak makineye öğretilir ve daha sonraki süreçte verinin miktarına bağlı olarak makineler yüzdelik oranlarda yazılan yazıyı (veya kelimeyi) tahmin edebilir. Bu süreçte en önemli kriterlerden başında girdi sayısı gelmektedir. Gerçekleştirilen bu çalışmada on milyon veri kullanılması başarı oranını artırmak içindir.

2012 yılında Google tarafından mobil destekli Google Now isimli kişisel asistan geliştirilmiştir.  

2013 yılında Amerikalı bazı bilim insanları Never Ending Image Learner'ı (NEIL)  olarak adlandırılan bir program geliştirdiler. Bu bilgisayar programı internet'te bulduğu resimler hakkında bilgi öğrenebilme ve öğrenime bağlı olarak karşılaştırmalı analiz edebilme özelliğine sahiptir. Anlaşılacağı üzere NEIL makine öğrenme sistemidir.  

2014 yılında Microsoft, Apple'ın Siri 'sinden ilham alarak benzer özelliklere sahip akıllı kişisel asistan olarak hizmet veren Cortana 'yı geliştirmiş ve kendi ürettiği teknolojik ürünlere entegre ederek piyasaya sürmüştür.  

2014 yılında Amazon şirketi, Apple ve Microsoft 'un kişisel asistanlarından ilham alarak kendi kişisel asistanları Amazon Alexa 'yı yapay zekâ destekli olarak geliştirmiştir. Bu teknoloji ilk olarak Amazonun kendi ürünü olan akıllı hoparlör Echo Dot 'a entegre edilmiştir.

2015 yılında Google DeepMind tarafından Çin kökenli masa oyunu 'Go' oynayabilmek için yapay zekâ ile geliştirilen AlphaGo programı, profesyonel (Avrupa şampiyonu) Go oyuncusu Fan Hui 'yi 5-0 yenmeyi başarmıştır.

2016 yılında AlphaGo programı, efsanevi Go oyuncusu olarak bilinen Lee Sedol ile karşı karşıya gelmiş ve efsane olarak bilinen Sedol 'u 4-1 yenmeyi başarmıştır.  

2016 yılında Çin merkezli Hanson Robotics şirketi çatısı altında,  Sophia olarak adlandırılan sosyal insansı robot üretilmiştir. Yapay zekâ teknolojisi ile geliştirilen Sophia, geçmiş yıllarda üretilen insansı robotlardan daha gelişmiş özelliklere sahiptir. Bu özellikler arasında insanlarla karşılıklı mantıklı iletişim (konuşma), görme, duyma, yürüme, vücut ve mimik hareketleri yer almaktadır. Bu özellikler göz önünde bulundurulduğunda kendi klasmanında, insana en çok benzeyen robot olduğuna dair evrensel bir kabul görmüştür. Sophia, aynı yıl içerisinde tarihte ilk kez Suudi Arabistan'ın vatandaşlık kabulüyle dünya vatandaşı olan ilk insansı robottur.

2016 yılında Google, yapay zekâ teknolojisi kullanarak akıllı asistan Google Home 'u piyasaya sürmüştür.

2017 yılında elektronik teknoloji devi Samsung, yapay zekâ temelli sesle aktif olan sanal asistan Bixby 'i piyasaya sürmüştür. Ayrıca Bixby kamera vasıtasıyla tanıma ve analiz etme gibi özelliklere sahiptir.

2017 yılında derin öğrenme modeli olarak Transformer (machine learning model) sistemleri geliştirildi. Bu sistem sayesinde Natural Language Processing (Doğal Dil İşleme) sürecinde meydana gelebilecek sorunlarla mücadele daha büyük veri kümeleriyle başarılı çalışılabilme olanakları artmıştırılmıştır. Ayrıca bu sistem BERT veya GPT gibi sistemlerin geliştirilmesine zemin hazırlamıştır.

2018 yılında Google, doğal dil işleme sürecine ön hazırlık oluşturabilmek için BERT 'i (Bidirectional Encoder Representations from Transformers) geliştirmiştir.   

2018 yılında ilk kez 110 milyon parametrelik yapay zekâ temelli GPT (Generative Pre-Training Transformer) algoritma sistemi geliştirilmiştir.

2019 yılında, 2015 yılında yapay zekâya hizmet amacıyla kurulan OpenAI şirketi tarafından yapay zekâ temelli açık kaynaklı GPT-2 (Generative Pre-Training Transformer 2) algoritması geliştirilmiştir. GPT-2 kısaca doğal dil işleme sinir ağı olarak tanımlanabilir. Bu algoritma yaklaşık 8 milyon WEB tabanlı sayfadan oluşturulduğu için kapsamlı metin öğrenme, öğrendiklerini yazma, bir sonraki cümleyi tahmin etme (1.5 milyardan fazla parametre kullanarak)  veya soru yanıtlama gibi konularda üst düzey başarıya sahiptir. Ayrıca, GPT-2 algoritma sistemi devasa boyutlarda girdileri alır, aldığı girdileri kendi içerisinde hiç görülmemiş çıktılara çevirebilmektedir.  

2020 yılında GPT-2'nin geliştiricisi OpenAI,  oluşturdukları algoritma modelinin 3. versiyonu olan GPT-3'ü (Generative Pre-Training Transformer 3)  piyasaya sürmüştür. Geliştirilen bu algoritma modeli, şimdiye kadar görülmüş en etkili yapay zekâ ürünü olarak adlandırılabilinir. Geliştirilen bu algoritma sistemi, bir önceki versiyonundan yaklaşık 116 milyar kat daha büyük (175 milyar) parametreden oluşturulmuştur. Bu süreçte bu algoritmanın gelişim yöneticileri, yaklaşık 570 GB verinin algoritma tarafından öğrenilmesini sağlamışlardır. Bu rakam küçük gibi görülebilir ancak, 570 GB'lık veri oluşturabilmek için başta Wikipedia olmak üzere, WEB tabanlı erişim sağlanabilen sitelerdeki tüm bilgileri kapsamaktadır. Yani, GPT-3 internet'te bulunan tüm çalışmaları, makaleleri, kitapları veya dergileri taramış ve öğrenmiştir. Örneğin; eğer bu algoritmadan şiir, düzyazı, haber, WEB tabanlı site (site oluştururken istenilen kriterlerin düz metin şeklinde yazılması yeterli) veya makale yazması istenirse daha önce görülmemiş özelliklerde çıktılar üretebilir. Bu özelliğinden dolayı GPT-3 gelmiş geçmiş en büyük ve '' en tehlikeli (kötü amaçlar için kullanılabilir) '' yapay sinir ağı olarak ifade edilebilir.   

2021 yılında yapay zekâ üreticisi OpenAI, düz metinlerden resim oluşturabilen yapay zekâ temelli DALL-E programını geliştirmişlerdir. Bu programda anlaşıldığı üzere düz bir metin verildiği zaman, metnin içeriğine göre görsel resimler oluşturulmaktadır.  

Paylaş:

Yorum Yap (*Yorumunuza kod eklemek isterseniz Kod Parçacığı Ekle butonuna tıklayarak ekleyebilirsiniz.)

Yorumlar

Henüz hiç yorum yapılmamış, ilk yorum yapan sen ol.